Przystanek nr 3

Granica rolno - leśna. Północna granica rezerwatu "Grabowiec"

         

W pierwotnej szacie roślinnej Polski najpospolitszym typem lasu były grądy. Lasy grądowe stanowią strefowe zbiorowiska drzew liściastych. Dogodne warunki rozwoju znajduje tam większość drzew rodzimych, wśród których najczęściej spotykane są dęby: szypułkowy i bezszypułkowy, lipy drobno i szerokolistne, modrzew, brzozę brodawkowatą, osikę i trześnie (czereśnia ptasia), jesion, wiąz polny i szypułkowy.

         

Pomimo wielu wymienionych gatunków dominującymi są: dąb i grab. Na terenie Niecki Nidziańskiej lasy grądowe występują często na glebach rędzinowych. Pod względem ekologicznym grąd jest bardzo zróżnicowanym zbiorowiskiem. Grądy występują na siedliskach żyznych i wilgotnych. Lasy grądowe sąsiadują w terenie z jednej strony z łęgami zajmującymi żyzne siedliska okresowo zalewane lub podtapiane o dużych wahaniach poziomu wód gruntowych w ciągu roku, a z drugiej strony z borami mieszanymi na siedliskach ubogich i raczej suchych.

Cechy charakterystyczne grabu i dęby.

         

Grab pospolity (Carpinus betulus), rodzina brzozowate (Betulaceae), podgromada okrytonasienna (Angiospermae). Drzewa maja krótki pień zanikający ku górze. Jrgo grubość nie przekracza 60 cm. Powierzchnia pnia falista z charakterystyczną popielatoszarą korowiną. Korona miotlasta. Jednoroczne pędy wiotkie. Pączki przylegają do pędu, są pokryte czernobrązowymi orzęsionymi łuskami. Liście - eliptyczne, krótkoogonkowe, długość do 12 cm, ostro zakończone, u podstawy zaokrąglone lub płytko sercowate, podwójnie lub potrójnie piłkowane, pod spodem wzdłuż nerwów i w ich kątach owłosione. Kwiaty rozdzielnopłciowe, zebrane w kotki. Owoce - orzeszki, po dojrzewaniu opadające. Do 5 lat rośnie powoli, potem szybciej; między 70 a 90 rokiem przyrost ustaje. Żyje do 200 lat. Występowanie i znaczenie: grab jest drzewem cieniolubnym, rośnie najlepiej pod konarami wysokich, światłolubnych drzew. Jest gatunkiem o zróżnicowanych wymaganiach glebowych. Dobrze znosi cięcie i ma dużą zdolność wydawania odrośli z pnia i dlatego bywa używany na niskie lub wysokie żywopłoty. Drzewo graba jest bardzo twarde, mało twarde, było używane na opał i do wyrobu różnych przedmiotów gospodarstwa domowego.

           

Dąb szypułkowy (Quercus robur), rodzina bukowate (Fagaceae), podgromada okrytonasienne (Angiospermae). Jest to drzewo długowieczne, dożywa do 600 -1000 lat, posiada szeroką koroną i silne konary. Kora młodych drzew gładka, u starszych gruba, głęboko spękana. Liście długości do 14 cm, odwrotnie jajowate, wrębne o zaokrąglonych klapach, uszkowate, przy podstawie z wierzchu ciemnozielone. Kwiaty - męskie tworzą cienkie, zwisające kotki a kwiaty żeńskie - kłosokształtny kwiatostan. Kwitnie w maju. Owoc - żołądź długości do 3 cm o cienkiej łupinie. Występowanie i znacznie: dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych, w leśnictwie stanowi podstawowy składnik lasów mieszanych i liściastych. Drewno jest ciężkie, twarde, nadzwyczaj twarde, używane w budownictwie lądowym, wodnym, kolejnictwie, stolarstwie i przemyśle chemicznym. Kora jest cenionym surowcem w homeopatii oraz surowcem farmaceutycznym, stosowanym do przemywania skaleczeń i leczenia odmrożeń. Zawiera 5 -16 % garbników. Szczególnie bogate w garbniki są patologiczne narośla tworzące się na liściach, bo zawierają ich aż 60 - 75 %.

            

Gatunkami charakterystycznymi, czyli takimi które pozwalają określić typ lasu w przypadku grądu są;

• przytulica Schu;tesa (Galium Schultesii),

• jaskier kaszubski (Ranunculus cassubicus),

• zdrojówka rutewkowata (Isopyrum thalictroides),

• trzmielina brodawkowata (Evonymus verrucosa),

• gajowiec żółty (Galeobdolon tutem),

• podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria),

• marzanna wonna (Zsperula odorata),

• kopytnik pospolity (Asarum europaeum),

• gwiazdnica wielkokwiatowa (Stellaria holostea),

• dzwonek pokrzywolitsny (Campanula trachelium).

            

Grabowiec to rezerwat o ochronie częściowej. Ochroną objęto fragment kompleksu leśnego (zbiorowisko grądu) oraz fragmenty muraw kserotermicznych występujących niegdyś na obrzeżu lasu (od północy i południa).

            

Grąd w Grabowcu jest klimaksowym stadium zbiorowisk leśnych następujących po zbiorowiskach stepowo-zaroślowych. Wskutek zacieniania przez grab wypierane są resztki roślinności pontyjskiej. Tylko w lukach i na polanach można spotkać jeszcze dyptam jesionolistny, miłek wiesenny, wisienkę stepową.

             

Zakazy obowiązujące na terenie rezerwatu.

             

Zabrania się:  

• koszenia trawy, zbierania ziół i innych roślin;

• niszczenia lub uszkadzania roślin, wypasu zwierząt;

• niszczenia gleby, orki, wydobywania kopalin;

• chwytania i zabijania zwierząt;

• zanieczyszczania terenu, wzniecania ognia, zakłócania ciszy;

• umieszczania tablic, napisów i znaków;

• wznoszenia budowli, urządzeń komunikacyjnych i technicznych;

• przebywania poza miejscami wyznaczonymi.